Nikt nie zdiagnozuje ich tak dobrze jak doświadczony logopeda, aczkolwiek także nauczyciele i rodzice powinni dbać o tę kwestię i mieć świadomość na co powinni zwrócić uwagę i co, w mowie dziecka powinno ich zaniepokoić.
Bardzo dobrym narzędziem przeznaczonym do wykrywania zaburzeń mowy u dzieci są testy przesiewowe, których autorkami są: D.Emiluta -Rozya, H. Mierzejewska i P. Atys. Badania te służą wykrywaniu zaburzeń u dzieci dwu-, cztero- i sześcioletnich. Zawierają wiele cennych informacji. Na początku znaleźć możemy wykaz okoliczności, na które należy zwrócić uwagę, gdyż może się z nimi wiązać podejrzenie zaburzenia mowy u dziecka. Są to m.in.: infekcje matki w czasie ciąży, poród z powikłaniami, ciąża przenoszona lub poród przed czasem, dziecko urodziło się z zniekształceniami w obrębie głowy.
Badanie dwulatków:
1. Ocena rozumienia poleceń słownych („daj mi piłkę”, „pokaż jak lalka tańczy”, „pokaż gdzie kotek ma oko”). O niedostatecznym rozumieniu można mówić wtedy, gdy dziecko nie wykonuje nawet powtórzonych poleceń.
2. Ocena umiejętności wypowiadania się (pytamy o części ciała zabawek – „co to jest?”, pokazujemy czynności np. lalka idzie, tańczy, śpi i pytamy „co robi lalka?”). O niedostatecznej zdolności wypowiadania się mówimy wtedy, gdy dziecko nie podejmuje prób wypowiadania się, zamiast wyrazów posługuje się pojedynczymi głoskami, z trudem wypowiada tylko pojedyncze wyrazy bez prób łączenia ich w zdania.
3. Ocena wymawiania dźwięków mowy i wyrazów (obserwowanie mowy dziecka w trakcie rozmowy, zabawy). Niepokój powinny wzbudzić przypadki w których mowa dziecka jest całkowicie niezrozumiała dla osób z otoczenia. Warto zwrócić tez uwagę na to, czy głos dziecka nie jest chrapliwy, matowy, nosowy albo zbyt wysoki.
4. Ocena budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego ( dziecko powinno umieć: cmokać, nadymać policzki, wysuwać i chować język, szeroko otwierać wargi, szeroko się uśmiechać z zamkniętymi ustami). Niemożność wykonania któregokolwiek z tych ćwiczeń powinna zaniepokoić rodziców.
Badanie czterolatków:
Przebiega w czterech etapach tak jak w przypadku dwulatków. Zakres jest jednak o wiele szerszy.
1. Sprawdza się nie tylko nazwy przedmiotów i czynności, ale także określanie cech („pokaż, które ręka lalki jest brudna”, „podaj mi żółtą piłkę”). Dziecko powinno się posługiwać również przyimkami: w, na, pod, do, za, przed, obok, nad.
2. Wyjaśnianie: „dlaczego lalka płacze?”, „dlaczego samochód się przewrócił?”. O niedostatecznej umiejętności wypowiadania się mówimy wtedy, gdy czterolatek wypowiada tylko pojedyncze wyrazy i uzupełnia wypowiedź gestem, z trudem wypowiada proste zdania, w większości wypowiada połączenia niepoprawne pod względem gramatycznym.
3. Niepokój powinno wzbudzić, kiedy wypowiedź dziecka jest niezrozumiała dla otoczenia oraz kiedy dziecko różne dźwięki wymawia nieprawidłowo: zamiast „f”, „w”” wymawia „p”, „b”; zamiast „k”, „g” wymawia „t”, „d”; zamiast „s,z,c,dz” wymawia „ś, ź, ć, dź; zamiast „r” wymawia „j”; zamiast „c, dz” wymawia „s,z”). Warto też zwrócić uwagę na to, czy dziecko nie ubezdźwięcznia głosek dźwięcznych (zamiast „b” mówi „p”; zamiast „g” mówi „k” itd.) i czy nie wymawia „r” jako „r francuskiego”. Głos dziecka nie powinien być też chrapliwy, matowy, nosowy, zbyt wysoki a tempo wypowiedzi zbyt powolne lub zbyt szybkie.
4. Ćwiczenia takie same jak w przypadku dwulatków plus dodatkowo: unoszenie języka (zabawa w kotka, który pije mleko), kląskanie (zabawa w konika), oblizywanie językiem warg przy szeroko otwartych ustach).
W badaniu sześciolatków zakresy zadań są jeszcze bardzie rozbudowane.
Jeśli któryś z czytelników byłby zainteresowany całym testem to zapraszam do kontaktu mailowego 🙂
Nauka domowa 
Dodaj komentarz